Khai trương ngày 20/07/2008.
Trang: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
7.1. Tham gia Việt Minh bí mật
Sau đảo chính Nhật Pháp mùng 9/3/1945, nhiều phủ huyện bị Việt Minh chiếm. Riêng ở Hữu Lũng chưa có phong trào. Một bộ phận Võ trang tuyên truyền từ Tràng Xá tới,
hẹn tôi đến nói chuyện ở đèo Mỏ Phiếu, xã Đông Sơn, nay là Yên Vượng. Vì vốn có lòng yêu nước, yêu cách mạng, tôi sẵn sàng đến gặp ngay.
Các đồng chí lãnh đạo đón tiếp tôi rất tử tế, chiêu đãi tôi một bữa cơm ngoài trời. Họ mời tôi tham gia Việt Minh, vừa đưa đội võ trang đến chiếm lĩnh nhà tôi,
đóng ở một đồn Khố xanh, trên đường số 1. Tôi đồng ý, đưa đội Võ trang tuyên truyền đến, bắn một băng súng máy vào lôcốt, coi như đồn bị hạ, bị xóa sổ.
Tôi trở thành Việt Minh phụ trách huyện Hữu Lũng, gây phong trào, nhưng về mặt công khai, vẫn quan hệ với Nhật, theo chính sách hai mang để dễ hoạt động.
Từ đó Hữu Lũng có phong trào Việt Minh hoạt động bí mật dưới mũi quân Nhật, mà Nhật không biết. Tôi đóng hai vai, vừa là phụ trách phong trào Việt Minh ở một huyện,
vừa là viên quản Trưởng huyện Hữu Lũng đối với quân đội Nhật. Các Tổng lý, nhân dân đều hoàn toàn theo tôi. Không có việc gì đáng tiếc xảy ra giữa quân đội Nhật và phong trào cách mạng.
Tôi duy trì được phong trào và giữ vững được trật tự an ninh cho tới Tổng khởi nghĩa 19/8/1945.
7.2. Bị Nhật bắt
Biết tin cuộc Tổng khởi nghĩa đã thành công, tôi viết thư cho các đồng chí ở chiến khu ra chiếm đóng đồn Hữu Lũng. Lúc bấy giờ, toàn huyện đã tổ chức một cuộc mít tinh để đón phong trào. Lúc bấy giờ, Nhật đã đầu hàng Đồng minh và đã biết ta đã thành lập chính quyền cách mạng. Một bộ phận quân đội Nhật vấn đóng ở phố Mẹt.
Một tên cai Nhật, hông đeo xà cột, cầm một tờ giấy trắng bằng chữ Hán đến đồn Mẹt, nơi đang diễn ra cuộc mít tinh tụ tập đông người, có cả đàn bà, trẻ em, xin mua thức ăn.
Bộ đội ta, mới ở trong rừng ra, không biết, cứ thấy Nhật là xả súng bắn. Tên Nhật vỡ bụng, chết ở cổng đồn. Lúc bấy giờ sợ xẩy ra cuộc đánh nhau giữa quân đội Nhật đóng ở phố Mẹt và quân đội ta đóng ở đồn Mẹt, cách nhau không xa.
Mọi người nhốn nháo, cuộc mít tinh giải tán, bộ phận Cứu quốc quân thì rút qua con đường Phố Vị. Lúc bấy giờ, tôi lại phải đóng vai trò hai mang một lần nữa. Tôi báo cho Nhật biết là một toán phỉ đã đến cướp phá đồn tôi,
bắn chết tên cai Nhật và rút lui về đường Phổng. Thực tế, đội Cứu quốc quân đã rút về đường phố Vị một cách an toàn.
Bọn Nhật bắt tôi đưa đường đi Phổng, đi được một lúc chúng thấy rừng rậm bị phục kích, nên bắn mấy phát súng cối,
rồi rút lui, bắt tôi giam ở Trụ sở của chúng, đóng ở Phố Mẹt để lấy cung. Tôi khai đổ cho bọn phỉ đến cướp phá đồn tôi và giết tên cai Nhật. Chúng giữ tôi một đêm (rằm tháng 7 âm lịch năm 1945) ở trụ sở chúng, bên cạnh thi thể tên cai Nhật.
Sau nhờ có người bạn biết viên đại úy Nhật ở Kép báo cho nó biết việc này. Viên đại úy này thỉnh thoảng đi qua Mẹt biết tôi là quận Trưởng Hữu Lũng, liền trả tự do cho tôi.
7.3. Suýt bị Việt Minh bắt
Lúc bấy giờ có một anh cai Lục Lô, tên là Cai Khang, tự xưng là cán bộ ở Bắc Giang đến họat động ở Hữu Lũng. Tôi thu nạp, cho làm tự vệ phó, đội tự vệ của huyện. Cai Khang thấy mình không có tín nhiệm, nhân dân đều phục tùng tôi cả. Hắn về Bắc Giang báo cáo với cấp trên là cho quân đội đến bắt tôi giải về Bắc Giang, thì hắn mới dễ dàng hoạt động. Có người biết tin này báo cho tôi biết. Tôi không còn cách nào khác là tổ chức một cuộc mít tinh lớn, bảo tôi làm Chủ tịch Ủy ban nhân dân Cách mạng lâm thời huyện Hữu Lũng. Khi Cai Khang đem quân đến bắt tôi, thì tôi đã chính thức được làm Chủ tịch huyện rồi, nên Cai Khang không làm gì nổi.